Postpartum depressie (PPD)- alles wat je moet weten
Van alle aandoeningen waar je als (nieuwe) moeder mee te maken kunt krijgen, is een postpartum depressie de meest voorkomende. Naar schatting worstelen elk jaar 23.000 zwangeren en/of bevallen vrouwen hiermee. Te vaak wordt al bij de minste tekenen van somberheid, een postpartum depressie aangehaald. En net zo vaak wordt postpartum depressie over het hoofd gezien. Het is belangrijk om voor jezelf de “baby blues” te onderscheiden van een depressie, zodat je de nodige hulp kunt inschakelen.
Is het “baby blues” of is er meer aan de hand?
Een groot deel van de kraamvrouwen is een paar dagen na de geboorte huilerig, somber, met een kort lontje en zenuwachtig, de zogeheten “baby blues”. Vaak gaat dit vanzelf voorbij binnen een week of twee. Een postpartum depressie is ingrijpender en de onderstaande lijst geeft je een idee van hoe je het kunt herkennen:
- verdrietig en somber
- nergens zin in hebben
- moeite met slapen of teveel slapen
- veranderingen in je eetlust
- geen energie, enorm vermoeid
- rusteloos of juist heel vertraagd
- irritatie en boosheid
- een constante schuldgevoel, gevoel van schaamte of je waardeloos voelen
- moeite met nadenken, concentratie en het nemen van beslissingen
- zonder reden in huilen uitbarsten
- weinig interesse in de baby, geen gevoel van hechting of juist heel zenuwachtig
- het gevoel een slechte moeder te zijn
- afstand nemen van familie en vrienden
- bang dat je de baby of jezelf iets aandoet
- suïcidale gedachten
Er bestaat een misconceptie dat je helemaal niet meer kunt functioneren. Net als een klinische depressie kun je emotieloos door de handelingen van het leven gaan. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht dat je amper tot niet functioneert.
Wat is een postpartum depressie?
Een postpartum depressie is een klinische depressie die ontstaat na de geboorte van je kleintje. Het kan binnen een week na de bevalling ontstaan tot zelfs een jaar daarna. Het wordt géén postnatale depressie genoemd, omdat het woord postnataal verwijst naar de gezondheid van de baby. Een depressie ontstaat soms al tijdens je zwangerschap en kan daarna aanhouden. Wanneer je eerder een postpartum depressie hebt gehad, stijgt je risico om dit nogmaals mee te maken bij elke volgende zwangerschap met 30%.
Postpartum depressie of angst?
Er zijn meerdere stemmingsstoornissen waarmee je mee te maken kunt krijgen als moeder. Omdat een postpartum depressie de meest bekende term is, wordt soms onterecht geen onderscheid gemaakt met een postpartum angststoornis. Dit zijn twee losstaande aandoeningen waar je afzonderlijk last van kunt hebben, maar die ook samen voorkomen. De juiste diagnose maakt uit, omdat het het van invloed is op de behandeling.
Hoe ontstaat het?
Tijdens de zwangerschap en na de geboorte van je kleintje is het risico op het ontstaan van een depressie vergroot. Door alle hormonale, fysieke, emotionele, financiële en sociale veranderingen – ook wel matresence genoemd – ben je kwetsbaarder voor het ontstaan van een postpartum depressie. Bij jonge moeders tussen 18-24 jaar is het risico vele malen hoger. Soms kan het ook zijn dat het in de familie vaker voorkomt en is er daardoor een erfelijke reden. Waarbij hoe je jouw bevalling ervaart en alles wat daar omheen is gebeurd (denk aan het overlijden van een naaste, een scheiding, verhuizing, de gezondheid van je kindje of andere grote levensgebeurtenis) ook van invloed kunnen zijn.
Postpartum depressie na een miskraam
Er wordt wat ons betreft te weinig over gesproken, dat het ervaren van een miskraam het risico op het ontwikkelen van een postpartum depressie vergroot. Niet alleen vanwege de grote emotionele impact dat met het verlies gepaard kan gaan, maar ook de hormonale en fysieke veranderingen zijn van grote invloed. Het is daarom van belang dat je ook dan begeleiding zoekt bij het herkennen van de vele symptomen na een miskraam.
De rol van je hormonen
Het ontstaan van een depressie is een ingewikkeld proces. Wanneer je tijd en ruimte hebt voor je hormonale herstel zul jij je ook veel sneller goed voelen. De stijging van oestrogeen en progesteron wanneer je zwanger bent en de snelle daling na de bevalling beïnvloeden je stemming enorm. Beide hormonen hebben invloed op belangrijke hersenstoffen die van belang zijn voor je emotionele en mentale welzijn. Ze zijn dan ook voor een groot gedeelte verantwoordelijk voor de “baby blues”. Een vertraagde schildklier komt vaak voor bij zwangere vrouwen en net bevallen moeders. Dit is een groot risicofactor voor het ontwikkelen van een postpartum depressie en moet goed gemonitord worden, het liefst nog vóór je zwangerschap.
Depressieve darmen
Vaak gaan depressieve klachten gepaard met buikklachten. Dit vanwege de darm-hersen-as, oftewel de connectie tussen je darmen en hersenen, die met behulp van allerlei stoffen communiceren met elkaar. Bij een depressieve darm zijn er weinig goede bacteriën of darmflora die de benodigde “neuroactieve” stoffen maken om deze communicatie goed te laten verlopen. Maar ook teveel slechte bacteriën of darmflora die ontstekingen in de hand werken en je stemming negatief beïnvloeden. Recent onderzoek heeft aangetoond dat probiotica depressie kan verminderen en ook de werking van antidepressiva kracht kan bijzetten.
Probiotica
ProbioticaIn het onderzoek wordt gebruik gemaakt van een combinatie van 8 verschillende bacterie stammen om de darmflora te ondersteunen in een hele hoge dosis van 900 miljard kve/dag. Ter vergelijking, de meest gangbare probiotica supplementen bevatten 10 miljard kve/dag. Deze hoge dosis werd gedurende 4 weken gegeven. Als je voor jezelf de kracht van probiotica wil ervaren voor je depressieve klachten dan adviseren wij jou hulp te vragen aan een ervaren zorgverlener. Kies dan het liefst voor een darmtherapeut die ook ontlastingsonderzoek kan doen, zodat je inzicht krijgt in jouw specifieke behoeften.
Prebiotica
PrebioticaDe voeding voor de bacteriën in je darmen wordt prebiotica genoemd. Vaak zijn dit stoffen die niet te verteren zijn zoals bepaalde complexe suikers die dan worden omgezet door de bacteriën naar korte keten vetzuren. Deze dienen als brandstof voor je hersenen en verminderen ook de ontstekingen die vaak gepaard gaan met een darm disbalans. Het gaat dan met name om vezelrijke voeding zoals: asperges, artisjok, knoflook, ui, paardebloem bladeren, bessen, bonen, peulvruchten, graanvlokken, bananen en prei.
De kracht van voeding
Door toegenomen spanning kiezen we vaker voor ongezonde voeding. Deze keuzes kunnen bijdragen aan het ontstaan van een depressie, maar ook je herstel in de weg staan. Je kunt merken dat je helemaal geen eetlust hebt of juist onverzadigbaar bent. Suiker en snelle koolhydraten in je voedingspatroon zijn een risicofactor voor een depressie. Vaker kiezen voor volkoren opties verlaagt je risico op depressie zelfs met 30%. Daarbij kun je het best het eten van frituur, transvetten, maar ook plantaardige oliën vermijden. Een tekort aan voedingsstoffen is problematisch, omdat het je depressie klachten in stand houdt. Op welke nutriënten je wil letten:
Omega 3
Een tekort aan omega 3 is in verband gebracht met een verhoogd risico op een postpartum depressie. Helaas ontstaat een tekort al snel vanwege de verhoogde behoefte aan deze vetzuren in het derde trimester van de zwangerschap voor de hersenontwikkeling van jouw kleintje. Wanneer je focus, geheugen en denkvermogen niet lijken te herstellen dan is omega 3 een belangrijke bron om aan te vullen.
Voedingsbronnen: vis, schaaldieren, algen zoals spirulina en chlorellla en hele lijnzaad
B-vitamines
Met name folaat en B12 zijn belangrijk in het geval van een depressie. Bij een tekort aan folaat is de meest voorkomende klacht, somberheid en depressie. De functies van deze 2 belangrijke B-vitamines zijn met elkaar verbonden, eigenlijk van alle B-vitamines. Daarom wil je ze allemaal tegelijk binnenkrijgen, omdat ze de werking van elkaar versterken. Een goede B-complex is daarbij ook van belang voor het herstellen van je energieniveau en het versterken van je weerbaarheid tegen stress.
Voedingsbronnen: volkoren granen, fruit, groenten, vlees en zuivel
Mineralen
MineralenMagnesium, zink, maar ook ijzer spelen allemaal een rol bij je mentale gezondheid. Voldoende ijzer beschermt je hersencellen en ook helpt het de communicatie paden van je stemming te beschermen. Van een magnesium tekort is in veel uiteenlopende studies aangetoond dat dit gepaard gaat met depressie. Zink vermindert de ontstekingen in het brein en is zo één van de mineralen die je mentale gezondheid ondersteunen.
Voedingsbronnen: dierlijke eiwitten zoals lever, peulvruchten, pompoenpitten, broccoli, avocado, oesters en andere zeevruchten en rauwe, ongezouten noten
Om hulp vragen
Als je het vermoeden hebt dat een postpartum depressie je parten speelt, neem het serieus. Een verwaarloosde postpartum depressie oftewel het uitstellen van je behandelingen kan ernstige gevolgen hebben voor jezelf, maar ook voor je kleintje(s). Je kunt dit niet alleen oplossen! Als je meer bevestiging wil hebben, kun je de EPDS-10 invullen. Dit is een gevalideerde vragenlijst die jou op weg helpt en geen diagnose is. Professionele hulp is een must. Stap als eerst naar de huisarts toe voor een verwijzing en zoek daarna hulp bij één van de volgende instanties:
Uiteraard zijn er nog veel meer kundige psychologen en praktijken. Dit zijn plekken waar uitsluitend met moeders wordt gewerkt waardoor je sneller de juiste hulp ontvangt die je nodig hebt.
Hoe lang nog?
Als je middenin je depressie zit dan lijkt er geen eind aan te komen. Herstellen heeft tijd, aandacht en geduld nodig. Gun jezelf dit ook. Wanneer je alle hulptroepen hebt ingeschakeld dan merken de meeste moeders gemiddeld binnen een half jaar dat het beter gaat. Al heeft dit veel te maken met hoe lang je hebt rondgelopen met je klachten zonder er aandacht aan te schenken. Hoe langer je jouw klachten hebt verwaarloosd, hoe langer het herstel duurt. En vergeet niet, dat bij het verwaarlozen van een postpartum depressie je het risico loopt op het ontstaan van chronische klachten. Des te mee reden om zo snel mogelijk hulp te zoeken!
